De tien meest gemaakte taalfouten in het Nederlands.
Iedereen maakt weleens een taalfout. De meeste mensen en programma's als ChatGPT schieten er helaas vaak naast. En dat heeft een reden: de Nederlandse taal zit vol valkuilen (en ChatGPT is nog lang niet feilloos). Sommige fouten zijn zo ingeburgerd dat we ze bijna niet meer herkennen als fout. Toch kan één verkeerde letter, een vergeten tussen-n of een kromme zinsconstructie het verschil maken tussen een professionele tekst en eentje die slordig overkomt.
In dit blog zetten we de tien meest voorkomende taalfouten op een rij. Handig voor iedereen die zijn Nederlands wil bijschaven, of gewoon zeker wil weten dat zijn tekst echt foutloos is.
Schrijf foutloos Nederlands met tips van het Nederlands Taalbureau.
1. ‘Hun hebben’ in plaats van ‘zij hebben’
Misschien wel de bekendste taalfout in het Nederlands. “Hun hebben dat gedaan” klinkt voor sommige mensen heel normaal, maar het is grammaticaal onjuist.
Waarom fout? ‘Hun’ is een bezittelijk of meewerkend voornaamwoord, geen onderwerp.
Hoe dan wel? Correct is: “Zij hebben dat gedaan.” Of: “Ik geef het aan hun.”
Deze fout komt vaak voor in spreektaal, en omdat ze zo wijdverspreid is, sluipt ze gemakkelijk ook in geschreven taal. Let er bij het nakijken van je tekst dus expliciet op dat je ‘zij’ gebruikt als onderwerp.
2. Geen of verkeerd gebruik van de tussen-n
“Paardenbloem” of “paardebloem”? Veel samengestelde woorden krijgen een tussen-n, maar lang niet altijd. De regels zijn ingewikkeld, en dat maakt dit een klassieke valkuil.
Waarom fout? We baseren de tussen-n op de meervoudsvorm van het eerste deel van het woord én op betekenis.
Hoe dan wel? Correct: pannenkoek, paardenbloem, hondenhok. Maar: appelmoes (niet: appelenmoes), want we zeggen ook niet ‘appelen’ in het meervoud.
De officiële regels zijn vastgelegd door de Taalunie, maar zelfs veel moedertaalsprekers vinden ze lastig. In twijfelgevallen kun je altijd terugvallen op naslagwerken zoals het Groene Boekje of onzetaal.nl. Vertrouw ChatGPT nog maar niet.
3. Inconsequente werkwoordstijden
Niets haalt een lezer sneller uit het verhaal dan een tekst die springt van verleden naar tegenwoordige tijd en weer terug, zonder reden.
Waarom fout? Tijdswisselingen zonder logica maken een tekst rommelig en onduidelijk.
Hoe dan wel? Kies een tijd en houd je eraan, tenzij er een duidelijke reden is voor afwisseling. Bijvoorbeeld:
- “Hij liep naar de deur en opende die voorzichtig.” (verleden tijd)
- “Hij loopt naar de deur en doet die open.” (tegenwoordige tijd)
Niet: “Hij liep naar de deur en doet die open.”
Bij langere teksten kan het handig zijn om de werkwoordstijden in je correctieronde systematisch na te gaan. Let op of flashbacks of actuele observaties niet onbedoeld je consistentie verstoren.
4. Verwarring tussen als/dan
“Ik ben groter als jij” is een veelgehoorde uitspraak. Maar strikt genomen klopt het niet.
Waarom fout? Na een vergrotende trap (groter, kleiner, beter) gebruik je ‘dan’.
Hoe dan wel? Correct is: “Ik ben groter dan jij.” Gebruik ‘als’ alleen bij gelijkheid: “Even groot als.”
Je ziet dit foutief taalgebruik vaak in geschreven teksten, vooral als men dichter bij spreektaal wil blijven. In formele teksten of sollicitatiebrieven is het des te belangrijker dat deze fout niet voorkomt.
Twijfel je of jouw tekst vrij is van deze fouten?
5. Los of aan elkaar schrijven
“Koffie hoek” of “koffiehoek”? "vergadervermoeidheidsontwijkingsmanoeuvre" of "vergadervermoeidheids ontwijkingsmanoeuvre"? Veel fouten ontstaan omdat mensen niet weten of woorden los of aan elkaar geschreven moeten worden.
Waarom fout? In het Nederlands schrijf je samenstellingen meestal aan elkaar.
Hoe dan wel? Koffiehoek, projectplan, beleidsnotitie: allemaal aan elkaar.
Een handige vuistregel: als je twee zelfstandige naamwoorden combineert tot een begrip, schrijf je ze aaneen. Twijfel je? Dan kun je het controleren via woordenlijst.org of een professioneel taalbureau als Nederlands Taalbureau inschakelen voor advies.
6. Te lange zinnen zonder leestekens
Een veelvoorkomende fout, vooral bij schrijvers die ‘mooie lange zinnen’ willen maken, is het ontbreken van leestekens waardoor een zin eindeloos doorgaat en de lezer op een gegeven moment niet meer weet wat het begin was en waar het naartoe moet (zoals in deze zin ;)).
Waarom fout? Lezers raken de draad kwijt. Zonder rustpunten is een tekst vermoeiend.
Hoe dan wel? Maak lange zinnen korter. Gebruik komma’s, puntkomma’s of punten. Varieer in zinslengte. Geef je lezer lucht. Een tekst die prettig leest, wisselt lange en korte zinnen af en heeft een duidelijk ritme.
7. Verkeerd gebruik van ‘hen’ en ‘hun’
Niet alleen als onderwerp gaat het mis met ‘hun’. Ook als lijdend voorwerp gebruiken veel mensen het verkeerd.
Waarom fout? ‘Hen’ gebruik je als lijdend voorwerp of na een voorzetsel. ‘Hun’ als meewerkend voorwerp zonder voorzetsel.
Hoe dan wel?
- “Ik zag hen lopen.”
- “Ik gaf hun een cadeau.”
- “Ik heb het met hen besproken.”
Dit onderscheid klinkt misschien ouderwets, maar het wordt in professionele teksten nog steeds verwacht. Vooral in academisch of zakelijk taalgebruik komt een juiste toepassing van ‘hen’ en ‘hun’ sterk over.
8. Engelse werkwoorden verkeerd vervoegen
Wij hebben ‘ge-downloadded’, zij heeft ‘ge-updatet’, wij hebben ‘gegoogled’? Engelse werkwoorden zijn inmiddels niet meer weg te denken uit het Nederlands, maar de vervoeging levert veel taalkundige hoofdbrekens op.
Waarom fout? We passen Nederlandse vervoegingsregels toe op Engelse werkwoorden, en dat gaat niet altijd intuïtief.
Hoe dan wel?
- Hij googelde, niet ‘googled’
- Zij heeft geüpdatet, niet ‘ge-updatet’
- Wij downloaden nog even de handleiding
Let op uitspraak en spelling. Gebruik het groene boekje of taaladvies.net bij twijfel. En weet: je hoeft niet altijd Engelse werkwoorden te gebruiken. ‘Bijwerken’ in plaats van updaten werkt soms net zo goed.
9. Contaminaties
Een contaminatie is het vermengen van twee correcte uitdrukkingen tot één foute combinatie.
Waarom fout? De combinatie bestaat niet, al klinkt het vaak vertrouwd.
Hoe dan wel?
- “Zich irriteren aan” ➝ fout (moet zijn: zich ergeren aan/iemand irriteren)
- “Overnieuw beginnen” ➝ fout (moet zijn: opnieuw of overdoen)
- “Nachecken” ➝ fout (moet zijn: nakijken of checken)
Let op: contaminaties klinken vaak vlot, maar zijn stilistisch zwak. Wie krachtig en helder wil schrijven, vermijdt ze. Een professionele corrector haalt ze er moeiteloos uit.
10. Pleonasmen en tautologieën
Sommige woorden zeggen twee keer hetzelfde, wat je tekst nodeloos log of dubbel maakt.
Waarom fout? Pleonasmen en tautologieën vertragen je tekst en maken je boodschap minder scherp.
Hoe dan wel?
- “Witte sneeuw” ➝ sneeuw is altijd wit
- “Vooraf plannen” ➝ plannen doe je altijd vooraf
- “Noodzakelijk moeten” ➝ overbodige verdubbeling
Schrap overbodige woorden, tenzij je ze bewust inzet voor stijl of ritme. Een geoefende eindredacteur weet wanneer herhaling krachtig is en wanneer het gewoon overbodig wordt.
Tot slot: fouten maken mag, maar fouten laten staan hoeft niet.
Iedere schrijver maakt fouten. Dat is geen schande. Taal is complex, veranderlijk en vol uitzonderingen. Maar wie serieus genomen wil worden als ondernemer, professional, student of auteur, zorgt voor foutloze teksten. Dat betekent niet dat je perfect moet zijn; het betekent dat je je tekst serieus neemt.
Herken je een van de bovenstaande fouten in je eigen teksten? Dan is dit hét moment om ze eruit te halen. En lukt dat niet alleen? Dan weet je ons te vinden. Bij het Nederlands Taalbureau helpen we je met correctie, eindredactie en taaladvies: helder, snel en professioneel. Foutloos Nederlands is geen overbodige luxe, maar een krachtige basis voor geloofwaardige communicatie.
Wil je zeker weten dat jouw tekst vrij is van deze én andere veelvoorkomende fouten? Vraag dan een vrijblijvende proefcorrectie aan of neem contact met ons op voor een offerte op maat.
Ook interessant:
Reactie plaatsen
Reacties