Taalnieuws, taalweetjes en handige taaltips.

Breng je stem uit voor het Van Dale Woord van 2023 Dit jaar heeft iedereen de kans gehad om nieuwe woorden van 2023 voor te dragen. Van Dale Uitgevers selecteerde tien van deze nieuwe woorden voor een shortlist.

Machinevertaling heeft de manier waarop we met elkaar communiceren revolutionair veranderd. Van het snel vertalen van een berichtje tot het begrijpen van een buitenlands artikel, digitale tools hebben taalbarrières verminderd. Twee prominente spelers in deze arena zijn ChatGPT en Google Translate. Maar welke heeft de overhand? In dit artikel duiken we in de verschillen tussen deze twee technologieën.

Redacteuren schijten zeven kleuren stront nu de AI-assistent ChatGPT met een moordend tempo van de ene op de andere dag in ons leven is komen fietsen. Het wordt door mijn collega-taaldeskundigen niet gezien als een welkome gast, maar meer als een agressief opmarcherende rivaal. Daar komt nog eens bij, dat onbekend onbemind maakt. Deze onflatteuze status maakt, dat ChatGPT in schrijversland thans voor veel onrust zorgt. Is deze onrust terecht?

De spellingcontrole werkt met een ingebouwde woordenlijst van bestaande Nederlandse woorden en kan niet zien wat de context van een woord in een zin is. Het zal bijvoorbeeld een fout als ‘verassing’ (bij een crematie) in plaats van ‘verrassing’ goedkeuren, aangezien ‘verassing’ en ‘verrassing’ beide bestaande Nederlandse woorden zijn.

U kent het wel. Een standaard spellingcontrole, zoals die van Microsoft Word of Editor, die u het aangename gevoel geeft een prachtig stukje foutloze tekst te hebben geschreven. Ik breng u in dit blog het onaangename antwoord, waarom een spellingcontrole alleen niet genoeg is om een foutloze tekst te produceren. Ik vertel u in welke gevallen het essentieel is, om een smetteloze, foutloze tekst af te leveren. En tenslotte geef ik u aan wat u kunt doen om vanaf dit moment, voor altijd een tekst vrij van storende fouten te schrijven.

Als een taaldeskundige een tekst systematisch aanpakt, dan ontsnappen er geen fouten en onvolkomenheden aan de aandacht. Voor een systematische tekstredactie is een tekstbeoordelings-model onontbeerlijk. Een model dat zijn waarde bewezen heeft, is het RED-model, waarbij ‘RED’ staat voor redactie, maar ook voor de drie pijlers waarop het model is gebaseerd: regels, eenheid, doelgroep. (Het model is een variant op het CCC-model, van Jan Renkema).

Het zat er dik in: het woord van 2020 zou wel een woord zijn gerelateerd aan de coronacrisis. Door de coronapandemie was 2020 een gedenkwaardig jaar, met ingrijpende gevolgen. Toen Genootschap Onze Taal ons als lid vroeg om het woord van 2020 te kiezen, kwamen ook wij uit bij een woord gerelateerd aan de pandemie, simpelweg omdat we zochten naar een woord dat het beste het afgelopen jaar typeert. We twijfelden tussen onderstaande woorden/uitdrukkingen.